?Projeya netewî ya Kurd-Kurdistan tê çi wateyê

Di ger û xebatan de, di qorzîk û rêçkên xweve, Projeya netewî, cudeya ji miletekî heya miletekî din. Di navbera gelên di qonaxa rizgariyê de, an jî yên ku hebûn û sîstemên wan ji wan derbas bûne, proja tên guhertin. Ji hinekan re mantiqê betalkirina hebûn û pêş-;-roja miletên dina, ji bo hinekan pêvajoyeke avakirin û pêş-;-ketinê ye, û ji bo miletne din jî rêbazeke hebûn û xwe erêkirinê ye.
Ji bo gelê Kurd heta vê gavê projeyek berfireh heye, ku armanca wê rizgarî ye, ji raman û metodolojiya partiyek netewî berfirehtir e, belkî stratejiya tekoş-;-îna tevayî tevgerê dipejirîne û diyar dike. Armanc, ji bilî perwerdekirin û vejandina civaka Kurd û razîkirina rejîmên dagîrkerên Kurdistanê ji bo naskirina mafê gelê Kurd di çarenivîsa xwe de, wî gel ji qonaxa nakokiya bi dijminan re ber bi rizgariyê ve bir. Ji bo gelên din, xwediyên pêkhateyên siyasî yên serbixwe, pirojeyên netewî gelek in, di navbera aborî, çandî, siyasî û yên din de li hev dikin, di qonaxeke demkî de, ji holê rakirina herî zêde zirarê dide civakan û tinekirina hêmanên pêkhatina netew û dewlet, û ji ber vê yekê jî berdewamiya felaketan dike, li welatên ku bê sistêmên dimuqratî û mirovahîna, wek tê gotin ji wara, welatê Ereb, Î-;-ranî û Tirkî.
Projeya netewî ku bi gelemperî ji aliyê tevgerên çandî an jî rêveberiyên pirzimanî ve tê qebûlkirin, û ji aliyê hêzên siyasî ve ji rastiya teorîk derbasî qadên praktîkî tê kirin, lê ji bo gelên dagirkirî yên, weke gelê me yê Kurd, hevkêş-;-î berovajî bû, û ş-;-ert û mercên dagirkeriyê û ne tenê gelê me, lê tevgera me ya Kurd ji dema (krîstalîzebûna)destpêka hebûna xwe heta qonaxa damezrandina partiyên yekem di asta jor de, di qonaxên peydabûna têgeha netewî de di nav gelan de serdest e, ku ji wê êş-;- kiş-;-andiye.
Kurdistan û bi vê yekê re bi xeletî, xitimîna navxweyî û ne zelalbûna daxwazê weke têgeh û danasîna armanca giş-;-tpirsiya wê, û di encamê de nakokî û nawekhavî li ser aliyên tevgerê serdest bû, ne tenê li ser Armanc dema niha û heta pirojeya netewî ya Kurdistanê, û ev yek ji girîngtirîn hêlên winda bû di navbera hizir û pratîka netewî de, tevî duruş-;-mên ku bêyî hay ji naveroka wê dihatin weş-;-andin, wek meş-;- li ser rêya Barzanî, bêyî diyarkirina wê, an jî bi zanîna naveroka wê, ji aliyê piraniya kesên ku ew wek eniyek ji bo rûbirûbûna dijberên xwe bi kar tînin.
Di dehsalên yekemîn, ên testpêkbûna wê de di nav civaka me de, ji hêla kesayetan ve û paş-;-ê ji hêla komên partîzanî-siyasî ne yên siyasî-çandî ve hate desteser kirin, ku bû sedem ku ew bibe barek giran li ser tevgera çandî dema ku dest pê kir li ser dîmen û hewl da ku têgihiş-;-tinê biguherîne û rêyan rast bike, û di encamê de yekem cudahiyên di navbera tevgerên çandî û siyasî de derketin holê û di navbera aliyên ku ji pêş-;-niyarên çandî yên nûjen bandor bûne de berfireh bûn. Ev yek ji wan sedeman bû ku di navbera aliyên tevgera siyasî de, di derbarê têgeha pirojeya netewî ya Kurd de nakokî derketin û derbasbûna ji pirojeya Kurdistanî ber bi projeyên Kurdî ve, yên ku di nava parçeyên dagîrkirî de hatine sînordarkirin, û piş-;-t re jî bûn (utopîk) dema hate xwestin li ser binga wan bê karkirin.
Têgînên di rastiya praktîk û li ser asta çandên serdest li Rojhilata Navîn de derketine holê, wek pîvana netewî û nakokiyên di navbera welatê Kurdistanê, û welatê erdnîgariyê, hevjiyana milatên wê bi gelên dagîrkirî re, rejîmên wan ji bo Kurdistanê windakin, projên çewt derdixin, wek welatê hevwelatîbûnê, û piş-;-tre jî têgînên enternasyonalîst ên piralî ku piraniya wan li gorî ş-;-ert û mercan di bin diyalektîka danûstandinên siyasî de ne.
Pirsên nakok li çarçova kurdî derkevin, ku hinek ji wan bê bersivên bingihî û lêkolînên akademîk man, û hinek ji wan nakokiya di navbera dozgerên kampanyaya pirojeya netewî de zêde kir:
1- Gelo projeyek netewî ya Kurd heye, yan li lihevkirinek heya li ser Kurdistanek hevbeş-;-,?
2- Gelo civaka Kurd li ser projeya netewî ya Kurdistanîya?
3- Niha çend projeyên netewî, tevgerên Kurdistanê li ser kar dikin?
4- Partiyên Kurdî li ser projeyên xwe cuda ne? yan jî li ser tiş-;-tên ku ji aliyê hêzên derve ve ji wan re tê pêş-;-kêş-;-kirin?
5- Rola hêzên derve di pêkhatina pirojeya niş-;-timanî û diyarkirina sinorê daxwazan de çi ye?
6- Projeya netewî ya Kurdistanê ji bo dewletên dagirker tê çi wateyê?
7- Gelo bi pêş-;-niyarên tevgera Kurd li qada herêmî û navneteweyî re hevaheng e?
8- Tiş-;-tên ku di qada navneteweyî de têne pêş-;-kêş-;- kirin daxwazên neteweya kurd nîş-;-an dide?
Civaka Kurd bi awayekî )spontan-(عفوية bersiv died, ku projeya netewî ya Kurd avakirina Kurdistaneke yekgirtî û serbixwe ye, û di gelek ji van de tiş-;-tên ku tevgera Kurd ji bo wê têdikoş-;-e, yan jî bi kêmanî tiş-;-tên ku li hember ş-;-ert û mercên ewlekarî û siyasî têne pêş-;-niyarkirin berovajî dikin. Têkiliyên navneteweyî, di vê rewş-;-ê de, bernameyên partiyan ji bo xweparastinê ye, di tengasiyên ku li hemberî çekdaran bi hêzên ewlekarî û rêveberiyên rejîmên totalîter re rû bi rû ne, beriya ku ew projeyek niş-;-timanî be, lewma jî rastiya neteweyî ye. Proje di bêhiş-;-iya hizbî de maye, ku dijminan neçar dike ku baweriya xwe bi bernameyên hizbî bînin, tometbarkirina cudabûn û perçebûna welat û lêgerîna serxwebûnê di rêza pêş-;-în a lêkolînên ewlehiyê de ligel têkûş-;-înên kurd in.
Ecêb e dîtina hevsengiyên di navbera cîhana erebî de, dema ku di bin siya Î-;-mperatoriya Osmanî bû, yek blok bû, û tevgerek bê astengên sînor bû, û danûstandina miletê Ereb bi yek -dir-avî bû, û di bin siya yek desthilatdariyê de dimeş-;-î. Niha û piş-;-tî azadê, welatên xwedî sinorên cidena , pêkhateyên aborî û -dir-avên cuda, û piş-;-tre bi arasteyên siyasî yên netewî yên nakok û hin caran jî yên dijminatî ne. Mixabin îro Kurdistan bi wê rêva dica, derketina projeyên netewî yên bi arasteyan û armancên cuda, digihê ware têkçûna Yek Kurdistan, di bin diyalektîka rizgarîxwaziyê de, û sedema derketina pêkhateyên kurdî yên bi astengên dijwartir bi dijminara, û têkiliyên aborî yên cihêreng, û pêkhateyên siyasî yên nakok, dighe wê metrsêku pêş-;-eroja Kurdistanê bibê wek welatên erebî, dewletên dagîrker pir kar dikin jî bo vî awayî û ewin ên sûcdar.lê gelo heya çi astengê, tevgera Kurd sucliya di ş-;-ikestinê mezin de?
Em miletek in ku ne pêkhateyeke siyasî navdewletî, ne sîstemek kurdî, ne destûrek hevbeş-;-, ne jî zagonên qanûnî yên ku em paş-;-eroja xwe wek milet li ser ava bikin, yan li sewr bingha wa li hev bikin. neteweyek hevgirtî di pêkhateya xwe de û girêdayîbûna binehiş-;-mendî ya bi welatê tunebûyî re maye û li ser bingehê wê bandor li ser hegemonyaya welat nehatiye kirin.Nasnameya Kurda ku me wek gelê berî tevgera çandî-siyasî ber bi lihevkirina li ser projeyek niş-;-timanî ya giş-;-tî ku armanca wê ya dawî rizgarî ye, tevî ku rejîmên ş-;-erê wê dikin, û di navxwe de li ser bingehên curbicur berovajîkirina wê ye.
Projeya neteweyî ya Kurd-Kurdistan tê wateya berdewamkirina têkûş-;-înê bi dagîrkeran re, bi rêya diyalog û rêbazên aş-;-tiyane, û karkirin ji bo guhertina mêjokê rejîmên nijadperest, ku ş-;-erê wan li dijî wê pirojeyê, rêgir e li ber pêş-;-ketin û geş-;-epêdana welat û hemê miletên herêmê ne, paş-;-guhkirina çivaka sivîl ya, û çewisandin aş-;-tê di nav mileta de ya, nefreta di navbera netewe û olan de. Her wiha yek ji armancên pirojeya Kurduistanî, berî rizgarkirinê, rastkirina dîroka berevajîkirî ya li herêmê ye, û razîkirina gelên rejîmên tolîter ku stratejiya wan li hember miletê kurd û azadiya wî. Daxwaza miletê Kurd ji projeya Netewî ji bo azadiya hemû herêmê ya. Ji ber ku azadiya gelê Kurd parçeyek ji azadiya miletên herêmê ya.
Dr.. Mahmoud Abbas
Wîlayatên Yekbûyî yên Amerîkayê
[email protected]
11/1/2022

Rate the article
Bad	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	Very good
Result : 34%							Participated in the vote : 5